۳۱شهریور پایان مهلت تعیین تکلیف کنکور/تاثیرسوابق به سامان می‌رسد؟

گروه حوزه و دانشگاه: پس از تصویب مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در خردادماه سال ۱۴۰۰ و ماده واحده اصلاحیه آن در تیرماه سال ۱۴۰۱، مقرر شد دروس عمومی از آزمون سراسری حذف شود، تأثیر سوابق تحصیلی به صورت قطعی باشد و سالانه ۱۰ درصد به آن اضافه شود و در نهایت سوابق تحصیلی از سال دوازدهم آموزش و پرورش گرفته شود. بر اساس بند ۳ ماده ۳ اصلاحیه این ماده واحد که به مصوبه «سیاست ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» مشهور است، به این صورت اصلاح شده است: «سهم نمره سابقه تحصیلی برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در رشته‌های پرمتقاضی در سال تحصیلی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ فقط پایه دوازدهم به میزان ۴۰ درصد با تأثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ فقط پایه دوازدهم به میزان ۵۰ درصد با تأثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۵ - ۱۴۰۴ فقط پایه یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تأثیر قطعی و برای سال تحصیلی ۱۴۰۶ - ۱۴۰۵ و بعد از آن پایه‌های دهم، یازدهم ودوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تأثیر قطعی در نمره کل نهایی خواهد بود.» این بخش از مصوبه سرآغاز مخالفت بسیاری ازداوطلبان کنکور شد.
از زمان برگزاری کنکور ۱۴۰۲، بسیاری از داوطلبان به دلیل شرایط امتحانات نهایی که شبهاتی را برای برگزاری امن این آزمون‌ها ایجاد کرده بود، مخالفت خود را باتأثیر قطعی نمرات سوابق تحصیلی و معدل ناشی از امتحانات نهایی ابراز کردند. بسیاری از کنکوری‌های مخالف تأثیر قطعی سوابق تحصیلی و معدل معتقد هستند با تأثیر قطعی، نتیجه زحمات شأن در کنکور تحت الشعاع این نمرات قرار می‌گیرد. برخی از آنها می‌گویند در امتحانات نهایی تقلب می‌شود، سوالات لو می‌رود، شرایط امتحان امن نیست، برگه‌های امتحانی سلیقه‌ای تصحیح می‌شوند ودر نهایت نمره آن ممکن است در مدارس مختلف با هم تفاوت‌های زیادی داشته باشد. اما در مقابل شورای عالی انقلاب فرهنگی از مصوبه خود دفاع می‌کند و حجت الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است که داوطلبان و خانواده‌های آنها کاملاً با آرامش بدانند که به هیچ وجه این مصوبه تغییر پیدا نمی‌کند.
از سوی دیگر با توجه به اصلاحیه تبصره ۱ ماده ۲ که در آن آمده است: «تبصره ۱: عناوین و ضرایب دروس آزمون اختصاصی و سابقه تحصیلی در هر یک از گروه‌های آزمایشی که به ترتیب توسط سازمان و وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد می‌شود، توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و هر سه سال قابل بازنگری خواهد بود و تا قبل از شروع سال تحصیلی مربوطه (پایان شهریور)، اطلاع رسانی شود»، تمامی تصمیمات مرتبط با کنکور باید تا قبل از شروع سال تحصیلی مربوطه (پایان شهریور)، اطلاع رسانی شود، اکنون ضرب الاجل مصوبه کنکوری شورا در ۳۱ شهریورماه به پایان می‌رسد و هر گونه تغییری باید پیش از این تاریخ به اطلاع داوطلبان برسد. سه تغییر عمده در کنکور ۱۴۰۳ پیش از این دکتر عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره تغییرات کنکور ۱۴۰۳ گفته بود: ما در کنکور سال ۱۴۰۳ سه تغییر عمده خواهیم داشت. اولین تغییر درباره زمان آزمون‌ها است که دو نوبت در اردیبهشت و تیر ماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد. دومین تغییر این است که داوطلبان در فاصله بین اردیبهشت و تیرماه فرصت ترمیم نمره دارند. همچنین تغییر دیگر این است که تأثیر سوابق تحصیلی و نمره آزمون به میزان هر کدام ۵۰ درصد / ۵۰ درصد خواهدبود.

اقدامات و تغییرات باید قبل از ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۲ به سازمان سنجش اعلام شود نکته مهمی که پیش از این رئیس سازمان سنجش به آن اشاره کرده بود به اصلاحیه ماده ۲ بر می‌گردد. وی یادآور شده بود: برمبنای مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو، اقدامات و تغییرات باید قبل از ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۲ به سازمان سنجش اعلام شود. مبنای ما قوانینی است که تا قبل
از شهریورماه ۱۴۰۲ اعلام خواهد شد. تشکیل کمیته مشترک میان مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کنکور ۱۴۰۳ وی در پاسخ به اختلاف نظر میان مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تأثیر سوابق تحصیلی و نتیجه آن برای داوطلبان نیز گفته بود:
در حوزه سنجش، دو مرجع قانونگذاری وجود دارد. یک مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگری قوانین مجلس شورای اسلامی است. طی جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که با حضور رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی تشکیل شد، مقرر شد کمیته مشترکی میان مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی و برای کنکور ۱۴۰۳ مروری بر قوانین داشته باشند. رئیس سازمان سنجش تاکید کرد: تعامل میان مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی برنامه ریزی و رسماً هم اعلام شده است. سازمان سنجش به عنوان مجری منتظر می‌ماند و هر موردی که در چارچوب قوانین باشد و قانونگذار قبل از ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۲ به سنجش اعلام کند، اطلاع رسانی خواهیم کرد. در حالی که زمان چندانی به ۳۱ شهریورماه نمانده است، بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور که مجری قانون کنکور است، اگر تغییری اعلام نشود مصوبه کنکوری شورا ملاک عمل و میزان تأثیر سوابق تحصیلی و معدل به صورت ۵۰ درصد قطعی خواهد بود.
در مقابل در روزهای اخیر مخالفان مصوبه کنکوری شورا در مجلس شورای اسلامی تاکید دارند که باید طرح فوریت دار مجلس درباره لغو تأثیر قطعی معدل به سرعت در مجلس بررسی شود. نظرات نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره تعیین تکلیف مسئله کنکور در مجلس در همین زمینه مجتبی ذوالنور، نایب رئیس مجلس گفته است: «صحبت مفصلی با رئیس مجلس درباره موضوع کنکور داشتم. در تلاشیم تا دوشنبه ۲۷ شهریور قبل ازشروع بررسی برنامه هفتم مسئله کنکور در مجلس را تعیین تکلیف کرده تا تأثیرقطعی معدل در کنکور حذف شود.» حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین شهر در مجلس هم در نطق خود تصریح کرده است: «مجلس هرچه سریع‌تر تعیین تکلیف اصلاح آزمون سراسری را در دستور کار قرار داده و قبل از بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه این موضوع را تعیین تکلیف کند چرا که با این مصوبه وضعیت چند میلیون نفر مشخص خواهد شد.» کیوان مرادیان کوچکسرائی نماینده مردم قائم شهر در مجلس شورای اسلامی در نطق میان دستور خود از شورای عالی انقلاب فرهنگی خواسته است در مصوبه خود درباره تأثیر معدل در کنکور تجدید نظر کند. مرادیان کوچکسرائی با اشاره به موضوع تأثیر معدل در کنکور بیان کرد: «نمی‌دانیم این کار با چه منطقی صورت گرفته است و چرا اصرار می‌شود، آنهم با این همه تنوع مدارس که در آموزش و پرورش داریم. این مسئله جز نارضایتی چه ثمری دارد؟ جز دلسرد کردن و مأیوس کردن جوانان چه نتیجه‌ای دارد؟

خواهش می‌کنیم در این زمینه تجدید نظرشود. هیچ فایده و خیری در این مسئله نیست؛ جز هزینه برای نظام. ان شاءالله شورای عالی انقلاب فرهنگی در این رابطه تجدید نظر کند.» مرتضی محمودوند نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس در نطق میان دستور با انتقاد از مصوبه کنکوری شورا تاکید کرده است مافیای کنکور دانش آموزان، خانواده‌ها و والدین را نابود کرد. محمودوند گفت: مافیای کنکور دانش آموزان، خانواده‌ها و والدین را نابود کرد، بحث مافیای دیپلم و معدل باز هم همان داستان است، دلسوزان عزیز در شورای انقلاب فرهنگی چرا نمی‌خواهید متوجه شوید؟ اکثر این بحران‌ها و آشوب‌های خیابانی بر اساس همین تصمیمات «صد من یک غاز» است. در همین زمینه عبدالعلی رحیمی مظفری نماینده سروستان، کوار و خرامه در مجلس در نطق میان دستور خود با اشاره به دغدغه کنکور، خاطرنشان کرد:
مسئله مهم این روزها، دغدغه کنکور بلای جان دانش آموزان و والدین آنها شده است و آرامش روانی آنها را گرفته است. کجای سیستم آموزشی ما آرمانی است که بدون توجه به اینکه چندین هزار کمبود معلم داریم، به دنبال تأثیر معدل در کنکور می‌گردید! کجای کشور عدالت آموزشی رعایت شده است؟ آیا قانون اساسی درآموزش رایگان رعایت شده است؟ محسن پیرهادی، عضو هیأت رئیسه مجلس و نماینده مردم تهران در مجلس نیز معتقد است تأثیر قطعی معدل در کنکور ثمره‌ای جز تقویت نظام آموزش طبقاتی و دور شدن از اصل عدالت تحصیلی را ندارد. پیرهادی با بیان اینکه مهم‌ترین اصل این مصوبه که سبب شکل گیری این انتقادات شده تأثیر قطعی بالای نمرات امتحان نهایی در پذیرش کنکور سراسری است، ادامه داد: ترازبندی سالیانه امتحانات‌نهایی و اختلاف بالای ترازها نسبت به سال قبل، امکان تنها یک بار ترمیم نمره، ایجاد فضای تقلب گسترده در حوزه‌های امتحان نهایی وناتوانی آموزش و پرورش در اجرای صحیح امتحانات و همچنین تصحیح سلیقه‌ای و اختلاف نمرات بالای تصحیح کنندگان یک برگه امتحان از جمله ایرادات وارد بر تأثیر قطعی معدل است که ثمره‌ای جز تقویت نظام آموزش طبقاتی و دور شدن از اصل عدالت تحصیلی را ندارد. وی افزود: برخی از تغییرات کنکور امسال نسبت به سال گذشته مثبت بوده که از آن جمله می‌توان به تخصصی‌تر شدن و حذف دروس عمومی اشاره کرد، اما دو مرحله‌ای شدن و افزایش تأثیر معدل آن هم به صورت قطعی و در شرایطی که آموزش و پرورش امکان برگزاری عادلانه و دقیق امتحانات نهایی را ندارد، می‌تواند محل اشکال باشد. از همه اینها بدتر، نحوه اطلاع رسانی سازمان سنجش از تغییرات کنکور و ایجاد نگرانی در دانش آموزان و خانواده‌ها ست. مصوبه جدید درباره نحوه ایجاد سابقه تحصیلی برای داوطلبان کنکور یکی دیگر از انتقادات مخالفان مصوبه کنکوری شورا به موضوع سوابق تحصیلی به مساله ترمیم نمره بازمی گردد.
بر اساس ماده ۴ مصوبه «سیاست ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» که اصلاح شده است: «وزارت آموزش و پرورش موظف است نسبت به ایجاد سوابق تحصیلی دانش آموزان اقدام کند به گونه‌ای که برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی از سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ و به بعد همه فارغ‌التحصیلان دارای سوابق تحصیلی باشند.» داوطلبان بسیاری نسبت به اینکه علاوه بر کنکور باید در آزمون‌های ترمیم معدل هم شرکت کنند و هزینه بسیاری متحمل شوند، اعتراض داشتند و تاکید می‌کردند، با وجود حذف دروس عمومی از آزمون سراسری اما همچنان داوطلبان برای کسب نمره بالا در آزمون‌های ترمیم معدل مجبور هستند که کتاب‌های کمک آموزشی تهیه کنند تا در آزمون موفق شوند. در اول شهریور ۱۴۰۲ شورای عالی آموزش و پرورش در مصوبه هزار و بیستم خود موضوع نحوه ایجاد سابقه تحصیلی، محاسبه نمره کل و ترمیم نمرات دروس نهایی دوره دوم متوسطه را مصوب کرد. بر اساس این مصوبه شرکت در آزمون ترمیم نمره به یک بار محدود شد. «مصوبه ۱: به متقاضیان ایجاد سابقه تحصیلی و ترمیم نمرات دروس نهایی (اعم از دارندگان مدرک پایان تحصیلات دوره متوسطه، دانش آموزان شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش و دانش‌آموزان شاخه نظری داوطلب شرکت در گروه آزمایشی غیرمتناظر با رشته تحصیلی خود) اجازه داده می‌شود مطابق جدول دروس امتحان نهایی دوره دوم متوسطه، صرفاً یک‌بار برای ایجاد سابقه و یک‌بار برای ترمیم نمره، با پرداخت هزینه‌، در دروس موردنظر خود ثبت‌نام و در امتحان مربوط شرکت کنند. تبصره ۱ به متقاضیانی که قبل از ابلاغ این مصوبه از فرصت ترمیم (موضوع مصوبه جلسه ۹۱۵ شورای عالی آموزش و پرورش تاریخ ۱۳۹۴/۵/۲۶) استفاده کرده‌اند، اجازه داده می‌شود یک‌بار دیگر نمرات امتحانات نهایی دروس موردنظر خود را ترمیم کنند. تبصره ۲ نمرات ایجاد سابقه و ترمیم صرفاً به عنوان سابقه تحصیلی اعتبار خواهد داشت و در کارنامه تحصیلی داوطلبان منظور نمی‌شود. مصوبه ۲: نمره کل سابقه تحصیلی (بند ۲۲ مصوبه جلسه ۸۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی) توسط وزارت آموزش و پرورش محاسبه و ضمن اطلاع رسانی به ذی نفعان، برای پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در اختیار مراجع مربوط قرار می‌گیرد.» با این مصوبه اعتراضات داوطلبان کنکور که مخالف مصوبه کنکوری شورا بودند شدت گرفت. این داوطلبان معتقد هستند هزینه شرکت در آزمون ترمیم معدل و تهیه پکیج‌های ارتقا معدل و هزینه‌های برخی مدارس برای کسب معدل بالاتر، هزینه‌های بیشتری به داوطلب اضافه می‌کند و علاوه بر آن به ضرر داوطلبان مناطق کم برخوردار است. نظرات داوطلبان مخالف مصوبه کنکوری شورا دسته بندی نظرات مخالفان مصوبه کنکوری شورا نشان می‌دهد که داوطلبان به چند نکته به عنوان مهمترین ایرادات مصوبه کنکوری شورا رسیده اند. «امنیت بسیار ضعیف امتحانات نهایی»: به علت تعدد حوزه‌های امتحانی و دفعات برگزاری امتحانات نهایی (۱۰ بار در یک سال و برای سال‌های بعد تا ۳۰ بار در سال) و آشنایی دانش آموزان با یکدیگر و عوامل اجرایی آزمون، امنیت این امتحانات نسبت به کنکور سراسری به شدت کمتر است. «تصحیح سلیقه‌ای اوراق امتحانی»: در اغلب دروس تفاوت تراز نمره‌های ۱۹.۵ با ۲۰ حدود ۲ هزار رتبه است که به علت رقابت شدید و کمبود صندلی رشته‌های پرطرفدار این اندازه اختلاف تراز، سرنوشت داوطلب را کاملاً عوض می‌کند.
دیده شده است بین نمراتی که مصحح های مختلف به یک برگه می‌دهند تا ۶ نمره اختلاف وجود دارد. «اختلاف تراز حاصل از نمرات یکسان در سال‌های مختلف»: به علت تفاوت در سطح دشواری امتحانات نهایی در سال‌های مختلف تراز نمرات یکسان در سال‌های مختلف با هم فرق دارد. مثلاً داوطلبی که سال ۹۸ معدل ۲۰ گرفته نسبت به داوطلبی که تو سال ۱۴۰۲ معدل ۲۰ گرفته حدود ۲ تا ۳ هزارتا تراز کمتری کسب کرده است. «عدم امکان جبران گذشته»: هر داوطلب فقط یکبار فرصت افزایش نمرات معدل خودش را دارد. اگر به هر دلیلی شخص نتوانست نمره مطلوب خود را کسب کند آیا باید تا آخر عمر از تحصیل در برخی از رشته‌ها محروم شود؟ «افزایش استرس»:آیا وقتی به داوطلبی گفته شود که اگر نمره این درس را خراب کنی دیگر تا آخر عمرت از تحصیل در رشته مورد نظرت محروم می‌شوی استرس اش کمتر می‌شود یا بیشتر؟ «افزایش هزینه‌ها و سود بیشتر فعالان این حوزه»: چطور وقتی مجبوریم برای کسب معدل بالا برای ۱۰ کتاب نهایی (و در سال‌های بعد تا ۳۰ کتاب امتحان نهایی) هزینه کتاب کمک آموزشی و معلم بدهیم و برای درس خواندن در مدرسه‌های غیرانتفاعی هزینه کنیم، هزینه‌های کنکور کم می‌شود! مسئولان ادعا می‌کنند هزینه داوطلبان کنکور کم شده است؟ شما نمی‌خواهید بازار سنجش داوطلبان را نگاه کنید و ببینید گردش مالی این حوزه چند برابر شده و همه فعالان این حوزه از کسب درآمد بیشتر خوشحال اند! پافشاری شورای عالی انقلاب فرهنگی بر مصوبه کنکوری با وجود این انتقادات عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنان تاکید کرده است که شورای عالی انقلاب فرهنگی ممکن است مصوبه را بررسی و تکمیل کند اما آن را لغو نمی‌کند. خسروپناه در پستی در یکی از شبکه‌های اجتماعی در پاسخ به منتقدان نوشت: «حساب نقد دلسوزان به مصوبه #کنکور از اختاپوس کنکور جداست. مافیای کنکور شبانه روز هزینه می‌کند تا مصوبه شورا درباره کنکور لغو شود؛ خواب لغو را هم نمی‌بینند؛ هر چند شورای عالی انقلاب فرهنگی، همه نقدهای دلسوزان را می‌شنود و بررسی و مصوبه را تکمیل می‌کند؛ اما لغو نمی‌کند.» با این وجود هنوز نتیجه تعامل مشترک شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعضای مجلس شورای اسلامی درباره تأثیر معدل در کنکور ۱۴۰۳ مشخص نیست و دو طرف تنها در این باره سخن می‌گویند و تکلیفی را به صورت عملی مشخص نمی‌کنند. نظر رئیس جمهور درباره مصوبه کنکوری شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نکته جالب توجه این است که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور نیز در همایش مدیران آموزش و پرورش در ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۲ عزم و همت مدیران مدارس سراسر کشور در اجرا و برگزاری شیوه جدید کنکور را شایسته تقدیر دانست و گفت: قطعاً این شیوه جدید که مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بوده است بدون اشکال نیست و لازم است با جدیت از سوی شما که در این زمینه متخصص و متعهد نیز هستید مورد ارزیابی قرار گیرد. به گزارش مهر، به نظر می‌رسد در میان سخنان و اظهارنظرهای مختلف مسئولان مربوطه، جای یک اقدام عملی برای رفع دغدغه کنکوری‌ها همچنان خالی است و درحالی که تنها چند روز به پایان ضرب الاجل تعیین تکلیف موضوع کنکور ۱۴۰۳ باقی مانده است، همچنان توپ «تأثیر معدل» میان مجلس و شورا در حال حرکت است.